Koń jaki jest, każdy widzi. Piękny, majestatyczny, pełen wdzięku i gracji. Do tego silny charakterem i wierny człowiekowi – w boju, w rywalizacji, na przydomowej stadninie. Z myślą o wszystkich miłośnikach koni powstał ten artykuł. Poznajcie dziesięć najlepszych filmów o klaczach i rumakach, jakie kiedykolwiek powstały. Kolejność w notowaniu jest przypadkowa.
Filmy o koniach – najlepsze pozycje gatunku
Wielka nagroda (1944), reż. Clarence Brown
Klasyczny film sportowy nakręcony w żarówiastym Technicolorze – intensywny nie tylko kolorystycznie, ale też kipiący od emocji. Dwunastoletnia Elizabeth Taylor bryluje w Wielkiej nagrodzie jako pełna energii dziewczynka Velvet Brown, fanka koni i jeździeckich rywalizacji. Bohaterka marzy o wygranej w Pucharze Anglii, ale jej nieokiełznany ogier wymaga wielu treningów i przygotowań. W walce o trofeum pomoże Velvet sympatyczny włóczęga bez grosza przy duszy – niewiele starszy Mi (Mickey Rooney). Rzecz dzieje się w latach dwudziestych, gdy kobietom odmawiano prawa do udziału w zawodach konnych. Czy małej Velvet uda się osiągnąć cel?
Film stanowi adaptację powieści Enid Bagnold National Velvet. W 1978 roku powstał quasi-sequel Wielka gonitwa, tym razem z Tatum O’Neal jako krewną bohaterki z pierwowzoru.
Niepokonany Seabiscuit (2003), reż. Gary Ross
Oparty na faktach film o rzeczywistym koniu, który w czasach wielkiego kryzysu został prawdziwą gwiazdą prestiżowych gonitw. Seabiscuit był ogierem wyścigowym, a lata świetności przeżył z Kanadyjczykiem Redem Pollardem – w filmie tę postać gra Tobey Maguire. Jego historia jest co najmniej inspirująca: koń z początku nie był bowiem ulubieńcem tłumów, a zanim wyrósł na czempiona, musiał przejść mozolne treningi pod okiem Pollarda. Niepokonany Seabiscuit to historia o wspólnych celach, pokonywaniu przeciwności i nieoczekiwanych zwycięstwach. Akademia Filmowa przyznała produkcji siedem nominacji do Oscarów, w tym za najlepsze dzieło roku.
O losach legendarnego konia opowiedział wcześniej David Butler w dramacie familijnym The Story of Seabiscuit – nie jest on jednak ani dostępny, ani zbyt znany w Polsce.
Czarny rumak (1979), reż. Carroll Ballard
Raz jeszcze Mickey Rooney, tym razem w filmie Czarny rumak, którego głównym bohaterem jest jednak Alec Ramsay (jedenastoletni Kelly Reno) – ocalały z tragedii morskiej. Pływając po wodach okalających Afrykę Północną ze swoim ojcem, chłopiec zaprzyjaźnia się z arabskim ogierem – należącym do jednego z pasażerów statku. W wyniku niefortunnych zdarzeń Alec i rumak kończą za burtą, a następnie budzą się na bezludnej wyspie. Po szczęśliwym powrocie do Stanów Alec uważany jest za bohatera, a tytułowy koń to już jego najlepszy przyjaciel. Wspólnie z trenerem jeździectwa (Rooney) duet przygotowuje się do udziału w zawodach konnych.
Dla wielu najważniejsza w filmie okaże się rola tytułowa, a najcenniejszy będzie aktor zwierzęcy. Czarnego rumaka z powodzeniem zagrał teksański koń czystej krwi arabskiej – Cass Ole. Miał udaną karierę: później wystąpił jeszcze w kontynuacji, Powrót czarnego rumaka w reżyserii Roberta Dalvy.
Ostatni jednorożec (1982), reż. Jules Bass, Arthur Rankin Jr.
Animacja na podstawie książki Petera S. Beagle’a, w Polsce wielki przebój ery kaset wideo. Klasyczna baśń dla widzów w każdym wieku, w której tytułowa dziewczyna-jednorożec wyrusza na niebezpieczną wyprawę mającą na celu poszukiwanie innych istot jej gatunku. Okazuje się, że inne konie z magicznym rogiem na łbie uciekły w obawie przed potwornym Czerwonym Bykiem. Podczas podróży jednorożec przeżywa wiele przygód i mierzy się ze złymi mocami.
Ostatni jednorożec okazał się fenomenem wśród filmów animowanych, bo zdobył kapitalne recenzje (chwalony m.in. w „The New York Times” czy „Variety”), zarobił przyzwoite pieniądze w kinach i na VHS-ach, a do tego osnuła go nić dzieła kultowego. Zagrali w nim zresztą Mia Farrow i Christopher Lee. Tytułowy kawałek, śpiewany na soundtracku przez brytyjski zespół America (o, ironio), do dzisiaj czaruje melancholijnym, słodko-gorzkim brzmieniem.
Koniara (2020), reż. Jeff Baena
Najbardziej nietypowa pozycja w tym notowaniu. W filmie Jeffa Baeny znana z sitcomu Community Alison Brie występuje jako Sarah – tytułowa koniara i fanka jeździectwa, która po tragicznym wypadku koleżanki z toru wyścigowego musiała porzucić sportowe marzenia. W dystrybuowanym na Netfliksie dramacie z elementami thrillera główna bohaterka odkrywa, że jej coraz barwniejsze sny zaczynają przenikać do życia na jawie.
Symbol konia przewija się w filmie wielokrotnie – między innymi w enigmatycznym finale – ale to przede wszystkim historia zaburzeń emocjonalnych, samotności i outsiderstwa oraz utraconego kontaktu z rzeczywistością. Koniarę wyprodukowali wykonawczo bracia Duplass, przez co mocno przypomina ona inne dokonania duetu – słynącego z ekscentrycznego kina indie. Film pełen jest wybujałych metafor i wyważonego patosu.
Najlepsze filmy o koniach
Hidalgo – ocean ognia (2004), reż. Joe Johnston
Film o Franku Hopkinsie, kowboju i profesjonalnym jeźdźcy z Wyoming, który był też działaczem na rzecz ochrony mustangów. Grany przez Viggo Mortensena bohater uczestniczy ze swoim wierzchowcem w wyścigu obejmującym pustynie Iraku, Syrii i Arabii Saudyjskiej. Wieczny upał i dzikie żywioły mogą okazać się najmniejszym problemem Franka i Hidalgo – w walce o wysoką nagrodę uczestniczą przeciwnicy, którzy zrobią wszystko, by zgarnąć pieniądze.
Nie wszystkie przedstawione w Oceanie ognia zdarzenia w stu procentach pokrywają się z rzeczywistością, ale to wciąż kawał mocnego kina osadzonego w pięknych plenerach. Na planie „pracowało” kilka koni rasy American Paint Horse. Mortensen był tak zachwycony ich zewnętrznym pięknem i siłą charakteru, że przygarnął jednego, dając mu dom na swojej stadninie.
Zaklinacz koni (1998), reż. Robert Redford
Czternastoletnia Grace (Scarlett Johansson) ulega straszliwemu wypadkowi, w wyniku którego zostaje kaleką. Traumę przechodzi też jej koń Pielgrzym, ale matka, Annie, robi wszystko, by uratować patową, zdawałoby się, sytuację. Zatrudnia Toma, który ma wyleczyć zdziczałe zwierzę i pomóc mu odzyskać dawny spokój. Mężczyzna okaże się najlepszym, co spotka całą trójkę – nastolatkę, jej mamę i ukochanego konia.
Poza Johansson w filmie zagrali też Sam Neill, Kate Bosworth, Kristin Scott Thomas i Robert Redford (także reżyser).
Chodzenie, jazda, rodeo (2019), reż. Conor Allyn
Film Netfliksa ze Spencer Locke, Missi Pyle i Baileyem Chase’em w rolach głównych. Mistrzyni rodeo zostaje sparaliżowana w wyniku wypadku, ale poprzysięga sobie, że znów wsiądzie na koński grzbiet i weźmie udział w zawodach. Historię oparto na faktach, a główna bohaterka wzorowana jest na Amberley Snyder – mistrzyni jeździectwa, która doznała wypadku samochodowego, ale wyszła z niego silniejsza niż kiedykolwiek wcześniej i dalej brała udział w zawodach.
Czarny książę (1994), reż. Caroline Thompson
Piąta z kolei adaptacja książki Black Beauty autorstwa Anny Sewell (w Polsce znanej jako Mój Kary lub Czarny diament). Historia tytułowego konia, który opowiada widzom o swoich beztroskich, młodzieńczych latach, trudach życia po sprzedaży przez właściciela, wreszcie szczęśliwej starości. Sewell napisała powieść, by uświadomić najmłodszym, jak ważny jest dobrobyt zwierząt i troska o nie – tytuł stał się bestsellerem, sprzedając się w nakładzie ponad 50 mln kopii na całym świecie. W wersji filmowej z 1994 roku zagrali m.in. Sean Bean, Jim Carter, David Thewlis i Peter Davidson. Głosu Czarnemu Księciu udzielił Alan Cumming.
Flicka (2006), reż. Michael Mayer
Pełen feel-goodowego vibe’u film dla całej rodziny, w którym uparta nastolatka szuka swojego miejsca na ziemi: na razie wie tylko, że jest ono – nie inaczej – u boku koni. Katie (Alison Lohman) i dzikiego mustanga Flickę łączy silna więź. Ojciec nie chce, by córka spędziła życie na ranczu w stanie Wyoming i uważa, że ta powinna po szkole udać się do college’u. Katie postanawia wystartować w niebezpiecznym wyścigu konnym – wygrywając, udowodni, że sama wie, co dla niej najlepsze.
Produkcja adaptuje książkę My Friend Flicka z lat czterdziestych ubiegłego wieku i doczekała się dwóch sequeli (2010, 2012). Oba wyreżyserował Michael Damian, oba wydano na rynku DVD.
